کد مطلب:36660 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:110

نکاتی که از روایات مربوط به مقدر بودن رزق به دست می آید











در معارف دینی، برای ازدیاد رزق دعاها و اعمال خاصی توصیه شده است. و برای كم شدن رزق. نیز علل و اسبابی ذكر شده است. مثلا، در روایات داریم كه بیدار بودن بین الطلوعین از اسباب نزول رزق بیشتر است و در خواب ماندن، سبب كم شدن رزق نیز ارتكاب بعضی گناهان از اسباب كاهش رزق دانسته شده است. صدقه دادن و شكر كردن، موجب ازدیاد رزق دانسته شده است.[1] از اهل سنت و شیعه

[صفحه 195]

ادعیه ای برای ازدیاد رزق نقل شده است.[2] از مجموع احادیثی كه در مقدر بودن رزق و تحریض بر طلب آن آمده است، نكته زیر را می توان فهمید كه رزق مانند مرگ و سلامتی و بیماری امر مقدری است. همه سخن در دایره ی این تقدیر است. برای مثال آیا همه برخورداریهای آدمی- اعم از حلال و حرام- مقدرند یا فقط برخورداریهای حلال مقدر شده اند. اگر رزق را به معنای برخورداریها به معنای اعم بگیریم، در این صورت تفسیر پاره ای از روایات مشكل می شود. بنابراین بهتر است كه دایره معنای رزق را محدود كنیم و بگوییم كه نه هر آنچه آدمی كسب می كند و از آن برخوردار می شود جزو رزق او است. ولی حتی اگر برخورداریهای ناروا را هم به حساب آوریم باز هم رزق ما معین و مشخص است. زیرا هر كسی تواناییها و سرمایه های معینی دارد. ما هر چه بكوشیم بیش از سرمایه ای كه داریم، نمی توانیم به كار بیندازیم. سرمایه های ما شامل قوای ذهنی، سرمایه های مادی و امكانات اجتماعی و امثال آن است. ما نمی دانیم حد این سرمایه ها تا كجاست، ولی نباید فراموش كنیم كه این امكانات علی ای حال محدودیت دارند و بی نهایت نیستند. مقدر بودن رزق به این معناست كه فرد در مجموعه ای از

[صفحه 196]

امكانات و تواناییها به دنیا می آید. این امكانات یا خدادادی هستند یا از بیرون در اختیار فرد قرار می گیرند و در مجموع بازدهی معین و مشخصی دارند و بیشتر از آن حد را نمی توانند تولید كنند. مثل ماشینی كه توان معینی دارد. هر چند ممكن است ما حد آن توان و بازدهی را نشناسیم. به زبان شرعی، آن حد از توانایی، تقدیر اوست. اگر می خواهیم تقدیرش را عوض كنیم باید ساختمان آن را تغییر دهیم و بعد به همان اندازه از آن انتظار و توقع داشته باشیم.


صفحه 195، 196.








    1. باكروا فی طلب الرزق و الحوائج فان الغدو بركه و نجاح: صبح زود به دنبال روزی و حوایج بروید كه صبح خیزی مایه بركت و رستگاری است.

      (نهج الفصاحه، ش 1078) الصبحه تمنع الرزق. (پیشین، ش 1857) و ان الصبحه تمنع بعض الرزق. خواب صبحگاهی مانع روزی است. (پیشین، ش 643)

      پیامبر (ص) در خصوص افزایش رزق بیانات فراوانی دارند، به عنوان مثال:

      ان البر یزید فی الرزق. ان العبد لیحرم الرزق بالذنب یصیبه. (نهج الفصاحه، ش 1591)

      ان الرجل لیحرم الرزق بالذنب یصیبه. (پیشین، ش 642)

      اطلبوا الرزق فی خبایا الارض: روزی را در نهانگاههای زمین بجویید، (پیشین، ش 327) نیز در قرآن: لئن شكرتم لازیدنكم (سوره 14، آیه 7) و در نهج البلاغه: استنزلوا الرزق بالصدقه: با صدقه، موجب نزول رزق شوید.

    2. فی المثل، در مفاتیح الجنان ص 246 استغفاری از پیامبر (ص) رسیده است كه 40 بار پیاپی در دو ماه باید خواند تا علم و مال زیاد شود. در ص 278 دو ركعت نماز و ذكری از پیامبر (ص) نقل شده است برای زیاد شدن روزی. در ص 615 دعای رزقی از امام هشتم (ع) به نقل از كتاب تعبیر الرویای مرحوم كلینی آمده است و....